Gönderen Konu: Ülke ve bilim hakkında bazı tespitler ve geleceğiniz(!) hakkında işe yarar bazı  (Okunma sayısı 9374 defa)

Çevrimdışı Onur Varol

  • Mezun olmuş OTOKON'cu
  • *
  • İleti: 3029
ITU hocalarindan Oguzhan Guclunun paylastigi bir yazi. Cok dogru ve endiselendirici tespitler var.

https://www.facebook.com/notes/oguzhan-gurlu/%C3%BClke-ve-bilim-hakk%C4%B1nda-baz%C4%B1-tespitler-ve-gelece%C4%9Finiz-hakk%C4%B1nda-i%C5%9Fe-yarar-baz%C4%B1-ver/10152097933861067

Link sonradan bozulursa diye metnin kendisini de kopyaliyorum.

Alıntı
Kim bilir belki birileri gelecek hakkında planlarını yaparken bazı verilere ihtiyaç duyarlar diye yazıyorum. Zira bana Türkiye’ye dönerken (yedi yıl oldu) kimse bu şekilde vermemişti. O zamanlar elimde benzer veriler olsaydı, bazı konuları tekrar düşünürdüm doğrusu (gerçi 21 gün döviz bedelli askerlik adı altında bazı Türkiye Cumhuriyeti ordusu mensuplarının işkencelerine maruz kaldığımda bazı mesajlar almalıydım, ama bu ayrı konu, belki başka zaman yazarım).
 
Önce maaş konusu ile başlayalım. 2007 yılı şubatında yardımcı doçent olarak işe başladığımda aldığım net maaş 1800TL idi. Bunu ancak işe resmi olarak başladığımda banka hesabımı görünce öğrenebildim. 2013 yılı başında ise maaş durumu: 2600TL. 2007 yılının yaklaşık aynı zamanlarında ise euro 1.88 TL idi. Bugün ise 1 euro 3 TL.
 
2007 yılında bir TÜBİTAK 1001 projesi en fazla 360bin TL veriyor idi. 2009 yılında da aynı miktar araştırma desteği veriliyordu; bugün gene 360bin TL veriliyor.
 
Olayları, fiyatları 2009 yılı başına göre normalize ederek anlatmaya çalışayım (Buralarda kalma kararı aldığımda ise bir araba almıştım, yıl 2009. Birçok konu yakıt fiyatları ile daha net anlaşılıyor diye oradan devam edeceğim) :
 
2009 yılı başında 50lt dizel ile depo 130TL ye doluyordu. (mart 2009) şu anda ise aynı depo 230 TL ye doluyor.
 
Genel olarak bakıldığında ise 2009 yılında (2100 TL) 976 euro gibi bir gelirim var iken 2014 yılı başı gelirim 860 euroya düşmüş durumda; bu net gelir. Ancak gene araba deposu dolumu üzerinden hesaplayınca, 1 depo 5 sene önce 61 euro ile doldurulabilir iken şu anda 76 euroya doluyor.
Bunları neden yazıyorum: 7 yıl bir ülkede deliler gibi çalıştıktan sonra, devlet memuriyetinde de ilerlemenize rağmen, geliriniz, 5 yıl önce bir maaş ile 15.1 depo doldurabilir iken şu anda 11.3 depo doldurabiliyor. Yani 5 yıldaki maaş artışınız net olarak  yüzde -26 :)) (evet o bir tire değil bildiğiniz eksi işareti) (Bu arada: ne gibi çalışmalar yaptığım, nelere destek olmaya çabaladığım, ne kadar öğrenci yetiştirdiğim, laboratuvar kurduğum, proje geliştirdiğim konusunda daha derli toplu yazmaya çalışıyorum ama İTܒde ve çevresinde yaptıklarım zaten bilmesi gerekenlerce biliniyor, umursanmıyor gibi davranılsa da ne düşünüldüğünü biliyorum o bana yeterli. Türkiye gibi bir ülkede önemli olanın bilimsel yayın yapmak değil, içi dolu bilimsel projeler geliştirerek alt yapı oluşturmak ve bir kuşak yetiştirmek olduğunu bilim adamı olarak kabul edilebilecek kişiler zaten biliyor. Makale dediğiniz nane işin kolay kısmı. En fazla yazanın kendisine katkısı olan ama ülkeye şu hali ile zırnık faydası olmayan bir kavram. O da olmalı elbette ama içi dolu olmalı!).
 
Yani 5 sene içinde alım gücümüz %25 den daha fazla düşmüş durumda.
 
Araştırma projelerinde de durum aynı, ancak orada daha vahim bir durum var; proje bütçeleri değerlendirildiğinde, maaşlardaki sayısal artış da ortada yok. Örnekle, 2009 yılında bir araştırma projesi ile efektif olarak  70 bin euroluk araştırma yapabilirken şu anda ancak 50bin euroluk araştırma yapabiliyorsunuz. (bu arada araştırma pahalı bir şey, örnek olarak 1 adet m1.6, 8mm Ta vida 100TL (bu günkü fiyat) ediyor, bu da oldukça elzem bir meret. Ve bunlardan bir deneyse 16 adet kullanabiliyorsunuz. En basit örneği verdim, vida!)
 
Gelelim kurumlara, özellikle fizik bölümlerine puanlar üzerinden bakalım ve Fizik bölümlerinin, yani dünyada gelişmiş, ileri düzeyde bilim, sanat, teknolojinin ve refah seviyesinin yüksek olduğu ülkelerde temel araştırmanın ve sanayinin nitelikli kısmının bel kemiği durumunda olan üniversite bölümlerinin Türkiye’deki haline, sadece 4 üniversiteyi örnekleyeceğim(üniversite giriş puanlarının son 3 seneki hali):
 
 
İTÜ: 352 - 414  (2013)
(geçen sene: 361-420 TR., 386-434 ENG.)
(bir önceki sene: 401-445 TR., 426-470 ENG.)
 
ODTÜ (ENG.): 322 - 470  (2013)
(geçen sene: 320-501)
(bir önceki sene: 380-504)
 
Bilkent (Burslu): 355 - 480 (2013)
(geçen sene: 373- 536)
(bir önceki sene: 347-568)
 
Hacettepe:  240 - 346 (2013)
(geçen sene: 260 - 427)
(bir önceki sene: 307-388)
 
Bu arada Türkiye'de, 2013 üniversite giriş sınavı itibarı ile, sadece 23 fizik bölümü hayatta kalmış gözüküyor ve seneye bunların 8i daha gidici (en fazla 5 öğrenci almışlar). 2013te yalnızca 8 üniversite kontenjanını tam doldurmuş durumda. Yani yakın gelecekte gerçekten araştırma yapacak nitelikte, istek ve azimde insan bulmak neredeyse imkansız hale gelmek üzere. 100 tane olsun demiyorum ama 75 milyonluk bir ülkede tüm (hayatta kalacak) fizik bölümlerinin İstanbul ve ankara’da kalması çok acı bir durum!
 
Kiminle konuşursanız konuşun, ne genci ne orta yaşlısı ne de yaşlısı artık bu ülkede ideallerin olacağına inanmıyor, istediğiniz kadar yırtının. Üniversite giriş seçimleri sadece dershane ve okul danışman hocalarının tek elinde ve en üst nokta tıp fakülteleri. Kendisi doktor olan kimseler ise çocuklarını tıptan oldukça uzaklara yönlendiriyor, ama öbür çocuklar nedense bundan bi-haber.
 
Peki ülkedeki fizik bölümlerinin profili nedir? Klanlaşmış okullarda zaten bir şey yapılmadığını herkes biliyor. Ortalık “aman canım nasıl olsa bizde o olmaz bu olmaz biz yapamayız” diye dolaşan proflarla dolu. Bilim dediğiniz nane de akıl ve inanılması güç bir çaba istediğinden alt yapısı olmayan (yani ülkemizdeki her üniversite) yerlerde ilerlemesi imkansız bir kavram. Bazları “kendi yağlarında kavrulma” adı altında “bir şey”ler yapıyor, evet. Pek kimsenin okumayacağı makaleler yazılıyor, dostlar da alışverişte görüyor. Bu olayın dünyada nasıl olduğu hakkında bir fikri olmayan yönetici kadroları ise (bu devletin en tepesinden en alt ucuna kadar geçerli) “oh oh maşallah pek de ilerledik” durumundalar, çünkü daha fazlası umurlarında değil. Gemisini kurtaran kaptanlar ve tuzu kurular grubu da bu durumdan güzelce nemalanıyor. Çoğunun bir sonraki kuşağın yetişmesi ya da var olması umurunda değil. Konu hakkında devlet politikaları yapılması ise hariçten gazel okuyan, gelip de buradaki durumu görmek umurunda olmayan bazı zümrelerin elinde. Yılda bir iki defa “memlekete gelip” de “ama bunu böyle yapmalısınız, bu şöyle olmaz böyle olur” diyip çekip giden değerli “yurt dışı beyin gücümüz” hiçbir tarafından tutmadığı çabalarımızın içine etme çabasında (ama farkında değiller)
 
Baştaki meseleye geri döneyim, bir bilim adamı nasıl çalışabilir: Huzur olmazsa hiçbir şey olmaz. Bu bende pek kalmadı, sebepler belli. Huzura yakın bir durum elde etseniz, kendi imkanlarınızı geliştirseniz, projeleriniz ve öğrencileriniz olsa dahi kafada neler dönüyor (minimumlar): Ev kirası, makul bir ev nereden baksanız 1000 TL + (80-100 aidat), elektrik 50, su 40, ısınma (yıla dağıtsanız bile) 90, telefon 50, internet 50, ulaşım 100, öğle yemeği: 150, akşam yemeği (insan gibi bir hayat var sayıyorum zira fizikçi dediğiniz adam nereden baksanız 22 sene okuyor, her akşam fasulye ıspanakla da kafa çalışmıyor): 450. Bakın hiçbir ek gider olmadan olan masraflar: 2080 TL. Diyelim bir hata yaptınız araba aldınız, Türkiye’de arabanın kapıda durma masrafı aylık 80 TL. Etti mi 2160 TL. Gelir neydi? 2600 TL. Aylık size kalan taş çatlasa 400 TL. Sadece maaş ile yapabileceğiniz birikim (bu arada kıyafet, sağlık, az da olsa bir hobi sinema tiyatro falan katmadan, tatil neymiş?): 4800 TL.  Kazara hasta olduğunuzu, kaza geçirdiğinizi, ameliyat olduğunuzu düşünün (anlatayım mı ne oluyor?).
 
İstanbul’da insanca (22 sene okuduktan, birkaç dil öğrendikten, 9 yıl avrupada yaşadıktan, 7 yıl İTÜ gibi bir okulda ders verip öğrenci yetiştirip tez yaptırıp proje çalışmaları sonrasında hak etmiş olduğunuzu düşündüğünüz bir yaşamı kastediyorum)  bir yaşamın gerçek maliyeti ne öğrenmek ister misiniz: 3950 TL (maaş: 2600 TL)!!!
 
Peki diğer imkanlar neler: Tübitak projeniz varsa proje başına (en fazla iki projeden olmak üzere) aylık 500 TL gelir elde edebilirsiniz. Projeyi başarı ile kapatırsanız da proje başına 12500 TL ek ödeme alabilirsiniz. Ancak proje vb. yapacağınız çalışmalar çalıştığınız kurum tarafından “angarya”  hatta çalıştığınız kurumda bölüm başkanlığı dahi yapmış bazı vatandaşlar tarafından “o sizin kendi lüksünüz, bizi, bağlamaz” diye nitelendirilebilir. Çünkü bazı arkaik zihinler için üniversite en fazla lisenin devamı, idare edin işte. Hah işte, sinirleriniz ve sabrınız yeterse, öğrenci bulabilirseniz, başarı ile proje yapabilirseniz, günde ortalama 14 saat haftada ortalama 6.5 gün bu şekilde çalışabilirseniz toplamda fizik bölümünde elde edeceğiniz kesin gelir aylık (toptan ödemeleri de katıyorum): 4600 TL. Ne sonucunda: Derece ile liseden mezuniyet, derece ile üniversite giriş, 9 yıl yurt dışı okuma ve çalışma tecrübesi, 7 yıl vatana hizmet, ha bu arda maruz kalacağınız mobbing, projenizin elinizden alınması, sürekli kurumun en yetkili kişilerince direk ya da dolaylı olarak tehdit edilmeniz gibi şeylere de dayandınız hem de bedavaya. Tek getirisi, birkaç kişiye destek olup, birkaç öğrenciye fırsat yaratmış olmak. Ve bunları ülkede bazı işleri iyiye götürebilmek için devlet kurumlarında, halktan ve toplumdan izole olmadan bir devlet üniversitesinde, butik bir özel üniversiteye kapak atmadan, başarmak. Biraz olsun “inadına yaşadım ve becerdim be işte” diyebilmek.
 
5 yılda %25 gelir kaybına uğrayarak, sağlığınızı kaybederek toplam ne kadar hayatta kalırsınız. Bakın daha kötü durumda olanları ya da bahtsızları yazmıyorum, azı şeyleri hak etmek adına her şeyini ortaya koyan biri olarak yazıyorum. Yoksa ben de bilirdim bu ülkenin sırtından geçinip ayda onbinler kazanmayı, ama kendime yakıştırdığım şekilde, onurlu ve faydalı olarak yaşıyorum. Okurken bunları unutmayın lütfen.
 
Ama ne önemi var, benim gibilerden ortada o kadar çok var ki, hepimiz bir 10 – 15 sene idare etsek bu ülke varlığını nasıl olsa sürdürür. Harcayın bizi, cidden bizden çok var, tıpkı 1 kuruşluklar gibi, bulursanız buldukça harcayın e mi.
 
Bu arada buralarda akademide yaşarken karşılaşacağınız bazı şeyler: Çalıştığınız kuruma arada sırada uğrayan “meslektaş” larınız (sizden daha iyi bir konumda olabilirler haberiniz olsun), derslerine girmeye aciz bazı “hoca”lar, ya da öbür uç, okulu ticaret haneye çeviren ve akademi-sanayi iş birliği altında ofisini labını ticarethaneye çeviren “hoca”lar. Bütün bunlara “bankamatik hocaları” denebiliyor aslında ama artık internet bankacılığı var :) .
 
Bilim para için yapılmaz, bunu elbette biliyoruz ama, huzur olmadan da bilim olmaz, insanca akademik bir yaşam da hak edemiyorsanız bunu yapmaz başka şeyler yaparsınız. Yukarıdaki örnekler de bunu güzelce yapıyor, e herkes kendine yakışanı yapıyor elbette.
 
Öğrenci iken, bu işler burada da yapılır (Türkiye), canım vatanım burada da iyi işler olur vs vs diye başının etini yediğim arkadaşlarımdan/tanıdıklarımdan binlerce kez özür dilerim.
 
Coğrafyası uygun olmayan bir memlekette bilim yapmaya çalışma cahilliğini göstermişim. Bundan sonra zaman ne gösterir bilmiyorum ama hiçbir şeyin aynı olmayacağı kesin.
 
Çünkü bu ülkede bilgiye, bilime saygı yok. Hiç olmadı ve olmayacak tıpkı emeğe içtenliğe ve ideallere saygı olmadığı gibi.
 
2014 başına bu notu düşmek istedim.
 
Oğuzhan.
(02.01.2014)

Çevrimdışı Ege Karayel

  • Mezun olmuş OTOKON'cu
  • *
  • İleti: 1297
şimdi şöyle bir bakınca güzel zamanlarmış :)